Cyfryzacja bez edukacji nie wystarczy. Znamy wyniki międzynarodowego badania ICILS 2018

Tylko 2% uczniów wykazuje się umiejętnościami krytycznego przyswajania informacji znalezionych w internecie – to jeden z wniosków drugiej edycji Międzynarodowego Badania Kompetencji Komputerowych i Informacyjnych (ICILS 2018). Badanie podważa powszechne przekonanie, że młodzi ludzie przez sam fakt regularnego korzystania z najnowszych technologii zdobywają równocześnie wiedzę na temat ich właściwego użytkowania.

 

Międzynarodowe Badanie Kompetencji Komputerowych i Informacyjnych mierzy gotowość uczniów do życia w cyfrowej rzeczywistości – m.in. sprawdza ich stopień przygotowania do nauki i pracy w świecie digitalu oraz ocenia, czy przy pomocy komputera są w stanie wyszukać, ocenić i przekształcić informacje, a także podzielić się nimi np. z rówieśnikami.

Już dziś są to bardzo ważne kompetencje w codziennym życiu i na rynku pracy, a z czasem ich znaczenie będzie rosło jeszcze bardziej. Można powiedzieć, że są warunkiem funkcjonowania we współczesnym świecie, a nawet czynnikiem zwiększającym poczucie jakości życia.

W edycji ICILS 2018 wzięło udział ponad 46 tys. uczniów i 26 tys. nauczycieli z 12 krajów. Polska nie brała udziału w tym badaniu.

Wyniki ICILS 2018

 

Dostęp do technologii to za mało!

Najnowsza edycja badania ICILS pokazuje, że sam dostęp do najnowszych technologii to za mało. Uczniowie muszą nauczyć się efektywnego korzystania z internetu i technologii mobilnych, a nauczyciele powinni być systemowo wspierani i zachęcani do wykorzystywania najnowszych technologii w procesie kształcenia.

Dużo się mówi o tzw. „cyfrowych tubylcach”, pokoleniu, które dorasta w czasach powszechnego użycia internetu, komputera i smartfonów. Najwięksi optymiści jeszcze do niedawna twierdzili, że wystarczy umożliwić młodym ludziom swobodne korzystanie z tych technologicznych zdobyczy, żeby podnieść ich wiedzę, kompetencje i zdolność krytycznego myślenia. Dziś wiemy, że tak się niestety nie dzieje, a nieograniczony dostęp do smartfonów rodzi zagrożenia w postaci uzależnień, problemów z koncentracją i snem, umiejętnością czytania dłuższych tekstów i krytycznego weryfikowania informacji. Dlatego potrzebna jest odpowiedzialna i mądra edukacja cyfrowa
– mówi dr hab. Piotr Stankiewicz, dyrektor Instytutu Badań Edukacyjnych.  

Młodzi ludzie, którzy na co dzień korzystają z internetu ze względu na swoją aktywność na portalach społecznościowych, a komputer służy im przede wszystkim do rozrywki, np. słuchania muzyki czy oglądania filmów, nie nabywają automatycznie umiejętności zaawansowanego wykorzystywania tych technologii podczas nauki czy współpracy z innymi uczniami.

Z raportu ICILS 2018 wynika, że blisko co piąty badany uczeń (18%) nie poradził sobie nawet z najłatwiejszymi zadaniami, wymagającymi zastosowania wiedzy praktycznej w użyciu komputera jako narzędzia pracy (poszukiwanie i zarządzanie informacją). 25% badanych osiągnęło najniższy poziom tego typu kompetencji, a tylko 2% młodych ludzi wykazało w tym zakresie najwyższe umiejętności.

Badanie pokazuje również, że status społeczno-ekonomiczny może mieć wpływ na poziom kompetencji cyfrowych młodzieży. Im wyższy status rodziny, który określa się m.in. na podstawie wykonywanego zawodu rodziców, ich wykształcenia oraz liczby książek w domu, tym lepsze wyniki uczniów. Co ciekawe, większe różnice w umiejętnościach uczniów obserwuje się wewnątrz badanych krajów niż między krajami. Najniższe różnice między przebadaną młodzieżą odnotowano w Danii, a największe różnice w poziomie kompetencji komputerowych i informacyjnych – w Kazachstanie.  

 

Wyniki polskich uczniów w poprzedniej edycji ICILS

Polska wzięła udział w edycji ICILS 2013, przebadano wtedy 2870 uczniów II klasy gimnazjum ze 157 szkół oraz 2228 nauczycieli.

Na tle badanych w ICILS krajów polscy uczniowie poradzili sobie bardzo dobrze.

Średni wynik polskich uczniów był niższy jedynie od wyniku uczniów Republiki Czeskiej i nie różnił się od osiągnięć uczniów z Korei Południowej, Australii i Norwegii, przy czym zróżnicowanie pomiędzy 12 krajami z czołówki, w której znalazła się Polska, było niewielkie.

W Polsce wyższe wyniki uzyskiwały dziewczęta. Przeciętne kompetencje komputerowe i informacyjne u uczniów były tym lepsze, w im większej miejscowości mieszkali. Najniższe uzyskiwali uczniowie szkół wiejskich. Badacze IBE wykazali, że poziom tych kompetencji jest silnie związany z ocenami z języka polskiego, matematyki i informatyki oraz średnim wynikiem egzaminacyjnym szkoły. Najsilniejsza korelacja jest z ocenami z matematyki: im wyższe oceny z tego przedmiotu, tym wyższe kompetencje komputerowe.

Raport z badania ICILS 2013