„Opracowanie i upowszechnienie narzędzi diagnostycznych do oceny zdolności poznawczych dzieci i młodzieży” – to projekt, który przez najbliższe trzy lata będzie realizowany przez Instytut Badań Edukacyjnych wspólnie z SWPS Uniwersytetem Humanistycznospołecznym. W ramach projektu opracowane zostaną nowatorskie narzędzia diagnostyczne do oceny rozwoju poznawczego dzieci i młodzieży w wieku od 3 miesięcy do 25 lat. Opracowane testy oraz materiały postdiagnostyczne trafią do wszystkich poradni psychologiczno-pedagogicznych w Polsce.
Projekt polegać będzie na opracowaniu zestawu narzędzi przeznaczonych do specjalistycznej diagnozy dzieci i młodzieży w obszarze funkcjonowania poznawczego. Badania prowadzone będą w oparciu o nowatorską koncepcję teoretyczną i z wykorzystaniem funkcji wykonawczych (pamięć, uwagę, myślenie) w połączeniu ze sferą percepcji, języka i komunikacji. Funkcje wykonawcze są niezbędne dla prawidłowego rozwoju umysłowego i fizycznego w różnych sferach życia. Mają istotne znaczenie dla funkcjonowania powiązanego z edukacją. Wymienione obszary determinują m.in. gotowość szkolną, sukces szkolny a także w dalszej perspektywie - sukces zawodowy i jakość życia.
Nowatorskie narzędzia diagnostyczne
W skład zestawu narzędzi diagnostycznych będzie wchodziła Bateria Testów Poznawczych, mierząca funkcje poznawcze, takie jak pamięć, myślenie, uwagę, język. Badanie będzie prowadzone w formie atrakcyjnej dla dzieci oraz młodzieży i będzie się składać z m.in. testów wykonywanych na komputerze. Dzięki temu zapewni się pełną standaryzację przebiegu badania oraz przyspieszy proces diagnozy poprzez automatyczne obliczanie i tworzenie profili wyników. Bateria Testów Poznawczych umożliwi nie tylko łatwy dobór testów i przeprowadzenie badania, ale posłuży również diagnozie funkcjonalnej.
Testy zostaną znormalizowane na ogólnopolskiej próbie dzieci i młodzieży w wieku od 3 miesięcy do 25 lat, przy czym w zależności od wieku będą miały różną formę i zawierały inne zadania. Planuje się, że na wszystkich etapach projektu przebadane zostanie łącznie ok. 9 tys. dzieci i młodzieży.
Skuteczniejsze wsparcie uczniów
Opracowane narzędzia diagnostyczne będą przeznaczone także do diagnozy uczniów z niepełnosprawnościami i specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE), w tym dzieci z dysfunkcją wzroku i słuchu, uczniów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, z zaburzeniami uczenia się, z niepełnosprawnością intelektualną, a także dzieci dwujęzycznych, pochodzących z innych kultur, dzieci imigrantów oraz uczniów zdolnych. Dla wszystkich grup zostaną opracowane profile funkcji poznawczych. Dzięki takiemu ujęciu możliwe jest włączanie - a nie wykluczanie - uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz podniesienie efektywności kształcenia i wsparcia.
Projektem ze strony IBE kierują prof. dr hab. Grażyna Krasowicz-Kupis i dr Katarzyna Wiejak, a ze strony Uniwersytetu SWPS za powodzenie przedsięwzięcia odpowiada prof. dr hab. Grzegorz Sędek i dr Magdalena Kaczmarek.
