Szkoła dostępna dla wszystkich

Publikacja zawiera opinie nauczycielek i nauczycieli o obecnych podstawach programowych, proponowanych i postulowanych zmianach w tym obszarze, a także prezentuje spostrzeżenia wyrażane w ankietach oraz podczas spotkań, które odbyły się w pierwszych miesiącach 2025 roku. Zgromadzony materiał dotyczy wychowania przedszkolnego, edukacji wczesnoszkolnej oraz klas IV–VIII szkoły podstawowej. Jest pogłębioną i zbiorczą wersją wcześniejszych analiz udostępnionych zespołom eksperckim w trakcie opracowywania propozycji nowych podstaw programowych. Szczególną uwagę poświęcono opiniom dotyczącym kompetencji poznawczych, osobistych i społecznych oraz sprawczości uczniów, nawiązując do zapisów Profilu absolwenta i absolwentki. Uwzględniono potrzeby urealnienia i uspójnienia treści oraz zadbania o korelację międzyprzedmiotową, a także te związane z warunkami realizacji podstaw w szkołach. W ankietach i spotkaniach wzięły udział tysiące nauczycielek i nauczycieli. W raporcie oddano im głos, z przekonaniem, że praktyczne spojrzenie na edukację jest kluczowe w projektowaniu i wdrażaniu zmian w polskiej szkole.

W publikacji autorzy nie zajmują się wprost motywacją uczniów, lecz koncentrują się na tym, jak dyrektor może wzmacniać motywację własną i nauczycieli, by wspólnie lepiej dbać o uczenie się w szkole oraz angażować rodziców, by tworzyć z nimi sojusze na rzecz dziecka. Publikacja nie jest naukowym opracowaniem, niemniej w jednym z rozdziałów autorzywyjaśniają założenia teorii, odwołują się do badań oraz wskazują na skuteczne strategie. Kolejne rozdziały odnoszą się natomiast do praktyki dyrektora i jego zadań wynikających z ról, które na co dzień pełni. Autorzy pokazują płynące z uważności na potrzeby korzyści dla budowania zmotywowanych zespołów oraz podpowiadają, jak w codzienną praktykę stopniowo wprowadzać metody i strategie, które te potrzeby zaspokajają, a docelowo zmieniają kulturę pracy całej szkoły.

W procesie zdrowienia ważny jest zarówno moment zauważenia rozwijającego się kryzysu psychicznego czy też trudności wynikających z zaburzeń neurorozwojowych, jak i ostatni etap zdrowienia, jakim jest utrwalenie zmian i zapobieganie nawrotom. Na obu tych etapach rola szkoły i specjalistów w niej pracujących jest nieoceniona, dlatego ważna jest współpraca międzysektorowa pomiędzy sektorami oświaty i ochrony zdrowia. Współpraca ta może spełniać również funkcję wspierającą dla nauczycieli i specjalistów pracujących w przedszkolach/szkołach, tym bardziej że nauczyciele w polskich szkołach często zgłaszają doświadczanie syndromu wypalenia zawodowego, poczucie przeciążenia oraz osamotnienia w obliczu problemów w szkole. Celem poradnika jest przybliżenie zagadnień koordynacji międzysektorowej – sektora oświaty z sektorem ochrony zdrowia – w jej teoretycznym i praktycznym aspekcie.

Przewodnik po polskim systemie edukacji to vademecum przeznaczone dla nowych członków polskich szkół i przedszkoli. Dzięki niemu łatwiej będzie zrozumieć zasady funkcjonowania placówek oświatowych w Polsce i w pełni korzystać z ich oferty. Mamy nadzieję, że dzięki temu materiałowi proces rekrutacji do przedszkoli i szkół stanie się zrozumiały, dokumenty takie jak opinia czy orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego staną się bardziej czytelne, a system oceniania – bardziej przejrzysty. W Przewodniku można znaleźć szczegółowe informacje na temat: struktury polskiego systemu oświaty, procesu rekrutacji do przedszkola, szkoły podstawowej i ponadpodstawowej, systemu oceniania i przeprowadzania egzaminów i systemu udzielania wsparcia psychologiczno-pedagogicznego.