Reforma edukacji. Co się zmieni w szkołach od 1 września?

Zmiany w szkołach to efekt współpracy ekspertów, nauczycieli, dyrektorów i edukatorów z całej Polski. Ich celem jest stworzenie szkoły, która lepiej odpowiada na potrzeby uczniów i nauczycieli, wspiera rozwój kompetencji i daje przestrzeń do współpracy oraz twórczego działania.

Wspólne działanie na rzecz lepszej szkoły

Instytut Badań Edukacyjnych - Państwowy Instytut Badawczy na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej przygotowuje propozycje zmian w systemie edukacji. 

To pierwszy raz, kiedy podstawy programowe są tworzone daleko od polityki. Stworzyliśmy warunki do tego, żeby eksperci edukacyjni mogli swobodnie dyskutować nad tym, jak zmieniać polską edukację. Zaczęliśmy od stworzenia Profilu absolwenta i absolwentki. Szukaliśmy odpowiedzi na pytanie: czego oczekujemy na koniec od szkoły? Wskazaliśmy, opierając się o rzetelne badania, a nie opinie pojedynczych ludzi, czy intuicje, jakie są największe problemy polskiej szkoły.

 prof. Maciej Jakubowski, dyrektor IBE PIB

Omawiamy bardzo ambitne zmiany w systemie egzaminów, monitorowania wyników uczniów, narzędziach dla nauczycieli, które pozwolą nie tylko monitorować wyniki z poszczególnych przedmiotów, ale również to, co się dzieje z dobrostanem uczniów oraz ich poczuciem sprawczości. 

dr Tomasz Gajderowicz, zastępca dyrektora IBE PIB

Założenia Reformy26 zostały zaprezentowane przez Minister Edukacji Barbarę Nowacką podczas konferencji prasowej, która odbyła się 9 lipca. Powstały one na podstawie szeroko zakrojonych konsultacji społecznych i eksperckich. IBE PIB przeanalizował ponad 24 tysiące ankiet wypełnionych przez nauczycieli, zorganizował setki spotkań w całym kraju oraz powołał 22 zespoły eksperckie. Dzięki temu nowe rozwiązania są oparte na rzetelnych danych, doświadczeniu środowiska edukacyjnego i dobrych praktykach z Polski i zagranicy.

Profil absolwenta i absolwentki

Jednym z kluczowych dokumentów opracowanych przez IBE PIB jest Profil absolwenta i absolwentki. To punkt odniesienia dla wszystkich zmian w podstawach programowych. Profil wskazuje, jakie kompetencje są dziś najważniejsze i w jakich obszarach może szkoła wspierać uczniów. To on wyznacza kierunek reformy i inspiruje do nowego myślenia o edukacji.

Profil absolwenta i absolwentki - przedszkole i szkoła podstawowa (pobierz w pdf)

Profil absolwenta i absolwentki - szkoła ponadpodstawowa (w opracowaniu)

Planowane zmiany

• Nowe, praktyczne przedmioty (edukacja obywatelska, edukacja zdrowotna, przyroda w nowej formule, zajęcia praktyczno-techniczne w nowej formule)
• Nowa, przejrzysta i spójna podstawa programowa – więcej czasu na pogłębianie wiedzy
• Więcej zajęć praktycznych i projektowych
• Zmiany w ocenianiu – większy nacisk na ocenę opisową, informację zwrotną i rozwój kompetencji
• Troska o dobrostan uczniów i nauczycieli
• Zmiany w egzaminach ósmoklasisty i maturalnym od 2031 roku
• Wsparcie dla nauczycieli – poradniki metodyczne do każdej podstawy programowej, bezpłatne szkolenia, studia podyplomowe, nowoczesne narzędzia metodyczne
• Równomierne rozłożenie nauki, mniej godzin w klasach 7-8 szkoły podstawowej

Zmiany będą wprowadzane stopniowo, aby szkoły miały czas na dobre przygotowanie. Od 1 września 2025 r. pojawią się dwa nowe przedmioty – edukacja obywatelska i edukacja zdrowotna. Zmieni się także podstawa programowa wychowania fizycznego. Od września 2026 roku nowe podstawy programowe pozostałych przedmiotów zaczną obowiązywać w przedszkolach oraz 1. i 4. klasie szkoły podstawowej.

IBE PIB: ekspercka wiedza w służbie edukacji

Instytut Badań Edukacyjnych aktywnie wspiera proces reformy, opracowując rozwiązania zgodne z aktualną wiedzą o uczeniu się. Naszym celem jest szkoła, która rozwija, inspiruje i przygotowuje do życia w zmieniającym się świecie. Wspólnie tworzymy lepszą edukację – opartą na wiedzy, współpracy i zaufaniu.

Zmiana ma papierze nie zmieni polskiej szkoły. Musimy dostosować podręczniki, metodykę nauczania, egzaminy, sposób oceniania – będziemy je zmieniać w duchu eksperckiej dyskusji.

 prof. Maciej Jakubowski, dyrektor IBE PIB