Rada o podstawach programowych i egzaminach zewnętrznych

Pierwsze projekty nowych podstaw programowych dla przedszkola i szkoły podstawowej powstały w IBE PIB do 15 czerwca. Do końca czerwca każdy przedmiot recenzowało dwóch aktywnych nauczycieli danego przedmiotu (lub etapu edukacyjnego), dwóch ekspertów dziedzinowych (nauczycieli akademickich), eksperci wewnętrzni IBE PIB oraz przedstawiciele MEN. Do 10 sierpnia trwać będą prace nad uwzględnieniem tych uwag. Nowe podstawy programowe w przedszkolu i klasach 1 oraz 4 szkoły podstawowej zaczną obowiązywać od września 2026 roku.

Czas na głębokie uczenie

Elżbieta Strzemieczna, kierowniczka Zespołu ds. Zmian w Systemie Edukacji IBE PIB, przygotowała sprawozdanie z prac nad podstawami programowymi dla przedszkola i szkoły podstawowej. 

– Podstawa programowa jest jednym z tych dokumentów, wokół których zbudowany jest system szkoły. Chcieliśmy zapewnić czas na głębokie uczenie się i zrozumienie treści przez uczniów, a także pokazać praktyczne zastosowanie wiedzy. Sprawić, aby nowe podstawy programowe zachęcały nauczycieli do kształtowania u uczniów kompetencji i rozwijania sprawczości, stwarzały warunki do przyjaznego, a jednocześnie wymagającego uczenia, a także były wzmocnieniem i wsparciem dla nauczycieli w ich pracy – mówiła Elżbieta Strzemieczna.

Nowością w podstawie programowej są doświadczenia edukacyjne, przewidziane dla każdego przedmiotu. – To bardzo konkretne pomysły, które nauczyciel może realizować z uczniami, żeby wspierać rozwój ich kompetencji i sprawczości – mówiła Elżbieta Strzemieczna.

Terminarz prac nad podstawami programowymi dla przedszkola i szkoły podstawowej:

• do 18 marca w IBE PIB powołano 22 zespoły (ponad 200 ekspertów), 
• do 7 kwietnia powstała koncepcja zmian i cele (zespoły przyrodnicze: biologia, chemia, fizyka, geografia, miały czas do 7 maja),
• do 15 czerwca powstały pierwsze wersje podstaw programowych (zespoły przyrodnicze: do 31 lipca),
• do 30 czerwca przeprowadzane były recenzje do poszczególnych podstaw,
• do 10 sierpnia powstanie druga wersja podstaw programowych, uwzględniająca uwagi z recenzji (zespoły przyrodnicze do 30 września).

Kierunki zmian w egzaminach

Egzaminy zewnętrzne, w nowej formule i dopasowane do zmian w systemie edukacji, zostaną po raz pierwszy przeprowadzone w 2031 roku. Już teraz zespół ekspertów w IBE PIB przygotowuje założenia dotyczące kierunków tych zmian. 

O kluczowych założeniach dotyczących zmian związanych z egzaminami oraz budową systemu monitoringu podczas lipcowego spotkania Rady mówił dr Tomasz Gajderowicz, zastępca dyrektora IBE PIB i jednocześnie wiceprzewodniczący Rady. Nie była to prezentacja docelowego modelu egzaminów zewnętrznych, a jedynie materiał nakreślający założenia. 

Staraliśmy się myśleć o egzaminach w sposób szeroki i ambitny, w długoletniej perspektywie. Nie przesądzamy, że zmiany muszą być wprowadzone od razu. Chcemy zmieniać egzaminy drogą ewolucji, doceniając to, co jest w nich dobre.

Wyzwania, które stoją przed egzaminami, to m.in., zwiększenie zakresu kompetencji, które są nimi mierzone, a także stworzenie takiej ich formuły, która będzie nadążała za zmianami związanymi między innymi z technologią i jej możliwościami oraz pozwoli na porównanie osiągnięć uczniów w różnych okresach.

Innym znaczącym problemem w dzisiejszych egzaminach jest ogromna presja na uczniach, dotyczy to w szczególności egzaminu ósmoklasisty. To jest jeden z tych momentów w życiu, kiedy w jednej godzinie decyduje się dla wielu uczniów ich cała przyszłość. Na 14-latka nakładamy presję, od której nie ma ucieczki.

Dyskusja dotyczyła potrzeby docenienia uczniów i ich wysiłku, pokazania egzaminów jako szansy dla uczniów na wykazanie się, a nie stresującego obowiązku. Dużo uwagi poświęcono uczciwości uczniów, nauczycieli i dyrektorów podczas przeprowadzania egzaminów, a także wyzwań organizacyjnych związanych z organizacją szkoły np. w czasie trwania matur.

Podczas kolejnego spotkania Rady, które odbędzie się we wrześniu, kontynuowany będzie temat egzaminów zewnętrznych. Rozmowa dotyczyć będzie również strategii wdrażania reformy i wsparcia nauczycieli w tym obszarze.

Protokoły z posiedzenia Rady publikowane są na stronie: https://ibe.edu.pl/pl/rada-ds-reformy