Włączające strategie edukacyjne
Wkrótce
Uczniowie z doświadczeniem migracji
„W drodze do dwujęzyczności – wspieranie rozwoju językowego uczniów i uczennic z doświadczeniem migracji w szkole dostępnej dla wszystkich”. Koncepcja doskonalenia zawodowego nauczycieli i nauczycielek pracujących z osobami z doświadczeniem migracji
Małgorzata Pamuła-Behrens
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Uczniowie i uczennice z doświadczeniem migracji, którzy trafiają do polskich szkół, mają zróżnicowane umiejętności językowe oraz doświadczenie edukacyjne ze względu na to, że różne są ich losy migracyjne. Są wśród nich dzieci migrantów ekonomicznych, pracowników delegowanych, uchodźców, a także dzieci rodziców, którzy zdecydowali się na powrót do Polski po okresie emigracji. Wszystkie one mają specyficzne potrzeby edukacyjne. Tylko niektóre z nich potrzebują więcej wsparcia językowego w procesie adaptacji i będą mogły skorzystać z wiedzy i umiejętności osiągniętych w innych szkołach czy systemach edukacyjnych, a inne nie będą miały możliwości zdobycia takiego kapitału, co w znacznym stopniu determinuje ich edukację i integrację w polskiej szkole. Najtrudniej jest uczniom i uczennicom nieznającym lub słabo znającym język polski, mającym luki edukacyjne oraz rodziców niemówiących po polsku, którzy nie są w stanie wesprzeć ich w procesie uczenia się i sami potrzebują czasu na adaptację i akulturację w nowym miejscu.
Wrażliwe kulturowo zarządzanie edukacją. Przewodnik dla dyrektorów i dyrektorek przyjmujących do szkoły osoby z doświadczeniem migracji
Małgorzata Pamuła-Behrens
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Czy są Państwo dyrektorami/dyrektorkami szkoły, do której nie chodzą jeszcze uczniowie z doświadczeniem migracji, ale zastanawiają się Państwo, w jaki sposób się do tego przygotować? A może takie osoby dołączyły już do placówki i potrzebują Państwo informacji dotyczących zarządzania wielokulturową szkołą, wsparcia oraz nowych pomysłów związanych z tym, w jaki sposób lepiej zarządzać szkołą, która zmienia się kulturowo lub zorganizować naukę osobom z doświadczeniem migracji? Jeśli tak, to ta publikacja jest dla Państwa.
Przewodnik po polskim systemie edukacji dla uczniów i rodziców/opiekunów z doświadczeniem migracyjnym
Sylwia Antonowicz, Anna Dzięgiel, Izabella Kucharczyk, Katarzyna Rodziewicz, Janusz Samarow
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Przewodnik po polskim systemie edukacji to vademecum przeznaczone dla nowych członków polskich szkół i przedszkoli. Dzięki niemu łatwiej będzie zrozumieć zasady funkcjonowania placówek oświatowych w Polsce i w pełni korzystać z ich oferty. Mamy nadzieję, że dzięki temu materiałowi proces rekrutacji do przedszkoli i szkół stanie się zrozumiały, dokumenty takie jak opinia czy orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego staną się bardziej czytelne, a system oceniania – bardziej przejrzysty. W Przewodniku można znaleźć szczegółowe informacje na temat: struktury polskiego systemu oświaty, procesu rekrutacji do przedszkola, szkoły podstawowej i ponadpodstawowej, systemu oceniania i przeprowadzania egzaminów i systemu udzielania wsparcia psychologiczno-pedagogicznego.
Довідник із польської системи освіти для учнів і батьків / законних представників із досвідом міграції
Sylwia Antonowicz, Anna Dzięgiel, Izabela Kucharczyk, Katarzyna Rodziewicz, Janusz Samarow
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Ми усвідомлюємо, що початок навчання в новій освітній системі може бути великим викликом, тому пропонуємо Вам «Довідник із польської системи освіти» (надалі скорочено – Довідник). Це посібник, призначений для нових учнів польських шкіл і дитячих садків. Завдяки ньому Вам буде легше зрозуміти принципи роботи закладів освіти у Польщі та сповна користуватися їхніми послугами. Сподіваємося, що завдяки цьому матеріалу процес набору в дитячі садки та школи стане більш зрозумілим, такі документи, як висновок чи рішення про необхідність спеціального навчання, – простішими, а система оцінювання – прозорі.
Przygody Innego. Bajki międzykulturowe z elementami arteterapii w procesie rozwijania kompetencji międzykulturowych dzieci
Anna Młynarczuk-Sokołowska, Katarzyna Szostak-Król
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Program Rozwijania Kompetencji Międzykulturowych „Przygody Innego” stanowi próbę odpowiedzi na realne potrzeby związane z przemianami dokonującymi się we współczesnym świecie, w którym coraz bardziej uwidaczniają się różnice – na wielu płaszczyznach funkcjonowania człowieka. Jego głównym celem jest wspieranie procesu przygotowania dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym do kontaktów z Obcymi i Innymi, głównie poprzez doświadczanie sytuacji umożliwiających zrozumienie osób, które ze względu na różne cechy (biologiczne, społeczne, ekonomiczne, kulturowe) mogą być postrzegane jako różniące się od większości.
Razem Raźniej – mentoring rówieśniczy na rzecz wsparcia uczniów z doświadczeniem migracyjnym
Agata Butarewicz-Głowacka, Marta Walewska
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Od 2022 roku skala zjawiska migracji gwałtownie wzrosła, generując wyzwania dla polskich szkół dotyczące pracy z uchodźcami z Ukrainy. Podstawową barierą był brak znajomości języka polskiego przez uczniów, a także różnice programowe pomiędzy polskimi i ukraińskimi systemami oświaty. Powodowały one, że uczniowie często trafiali do niższych klas, aniżeli wynikało to z ich wieku, lub powtarzali klasę z powodu trudności szkolnych generowanych przez barierę językową. Dodatkowo sytuację utrudniał ograniczony zasób rozwiązań systemowych skierowanych zarówno na wsparcie nauczycieli, jak i integrację dzieci polskich oraz tych z biografią migracyjną.
Współpraca bez granic – nauczyciele na rzecz wsparcia dzieci i młodzieży z doświadczeniem migracji i uchodźctwa. Materiały pokonferencyjne
Beata Papuda-Dolińska, Katarzyna Wiejak
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Forum Eksperckie „Współpraca bez granic – nauczyciele na rzecz wsparcia dzieci i młodzieży z doświadczeniem migracji i uchodźstwa” to spotkanie ekspertów, specjalistów, nauczycieli i przedstawicieli organizacji pozarządowych zorganizowane w ramach projektu UNICEF „Szkoła dostępna dla wszystkich” (Accessible School for All), które odbyło się w dniu 27.06.2024 r. Podczas wydarzenia zostały przedstawione ważne i aktualne zagadnienia związane z edukacją włączającą oraz międzykulturową, w której potrzeby uczniów i uczennic z doświadczeniem migracji są rozpoznawane i zabezpieczane odpowiednimi działaniami dydaktycznymi, wychowawczymi i specjalistycznymi. W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele MEN, UNICEF i Instytutu Badań Edukacyjnych, którzy wprowadzili uczestników w problematykę wielowymiarowych, uwzględniających aspekt edukacyjny, psychospołeczny i organizacyjny, działań podejmowanych na rzecz wspierania tej grupy uczniów i uczennic.
Szkoła dostępna dla wszystkich – z perspektywy dyrektora. Ocenianie uczniów z doświadczeniem migracji
Agnieszka Tomasik
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Napływ uchodźców z Ukrainy, spowodowany wybuchem wojny, odmienił sytuację szkoły na wielu poziomach. Zmiany dotyczą wszystkich interesariuszy systemu oświaty w Polsce. Choć poradnik odnosi się do problematyki oceniania i klasyfikowania uczniów, to nie można przy tym nie wspomnieć o warunkach, jakie każda placówka powinna spełnić, aby uczniowie mogli bezpiecznie zdobywać wiedzę i umiejętności. Dlatego najpierw należy zacząć od ich wsparcia w zakresie różnic kulturowych oraz osobistej, trudnej sytuacji życiowej. Z analizy dokumentów Ministerstwa Edukacji Narodowej i prawa oświatowego wynika, że nauczyciel ma dużą autonomię w ocenianiu oraz nie jest zobowiązany do stawiania dużej liczby ocen. Ponadto nie ma wytycznych co do sposobów informowania ucznia o jego postępach. Pracując w zespole nauczycielskim, może wypracować zarówno przyjazne formy sprawdzania wiedzy i umiejętności, jak i granice czasowe, w których uczniowie mogą wyrównywać treści programowe. Ważne wskazówki daje też dokument określający warunki realizacji podstawy programowej, jakim jest Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Zgodnie z art. 44c ust. 1 tej ustawy „nauczyciel jest obowiązany indywidualizować pracę z uczniem na zajęciach edukacyjnych odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia”. Powyższe zalecenia wskazują, że podstawa programowa jest bazą, z której nauczyciel korzysta, biorąc pod uwagę możliwości ucznia. Dyrektor szkoły, wspomagając wysiłki nauczycieli, organizuje różne formy pracy w gronie pedagogicznym, tak aby wspólnie wypracowywać wewnętrzne modele szkoły wielokulturowej i wielonarodowej. W niniejszym opracowaniu przedstawiono te metody oraz praktyczne rozwiązania, jak z pozycji dyrektora realizować zadania szkoły w procesie kształcenia, oceniania i klasyfikowania uczniów z doświadczeniem migracyjnym.
Dobrostan szkolny i zdrowie psychiczne
Dobrostan szkolny w klasach zróżnicowanych
Beata Papuda-Dolińska, Paweł Grygiel, Grzegorz Szumski, Maciej Karwowski, Magdalena Boczkowska, Anna Błaszczak, Katarzyna Wiejak
Instytut Badań Edukacyjnych – Państwowy Instytut Badawczy, 2025
Edukacja dostępna, jako synonim lub zawężenie definicyjne edukacji włączającej, oznacza przyjęcie takiej organizacji procesu kształcenia, która uwzględnia zróżnicowane potrzeby wszystkich uczniów, niezależnie od pochodzenia, sytuacji życiowej, doświadczeń edukacyjnych czy funkcjonowania poznawczego i społeczno-emocjonalnego. Edukacja dostępna jest wolna od barier w uczeniu się i uczestniczeniu w życiu społecznym szkoły, dzięki czemu każdy jej uczestnik ma równe szanse na rozwój swojego potencjału. W obliczu rosnącej różnorodności potrzeb edukacyjnych w polskich klasach szkolnych oraz pogłębiających się nierówności edukacyjnych dostępność edukacji staje się nie tylko postulatem pedagogicznym, lecz przede wszystkim warunkiem zapewnienia dobrej jakości życia szkolnego uczniów. Doświadczenia dopasowanej do potrzeb, wysokiej jakości dydaktyki, harmonijnych relacji rówieśniczych, pozytywnych emocji i sprzyjającego rozwojowi klimatu szkolnego składają się na uogólnione i subiektywne poczucie dobrostanu. Czy takie doświadczenia są częste i typowe dla wszystkich uczniów polskich klas i szkół? Czy dotyczą także uczniów z grup defaworyzowanych, np. uczniów z doświadczeniem migracji czy uchodźstwa, uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi? Te pytania postawiliśmy sobie, przystępując do badania stanowiącego podstawę niniejszej publikacji.
Jak pomóc uczniowi będącemu w kryzysie psychicznym? Współpraca międzysektorowa w sektorze oświaty w kontekście zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.
Kamila Lenkiewicz
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
W procesie zdrowienia ważny jest zarówno moment zauważenia rozwijającego się kryzysu psychicznego czy też trudności wynikających z zaburzeń neurorozwojowych, jak i ostatni etap zdrowienia, jakim jest utrwalenie zmian i zapobieganie nawrotom. Na obu tych etapach rola szkoły i specjalistów w niej pracujących jest nieoceniona, dlatego ważna jest współpraca międzysektorowa pomiędzy sektorami oświaty i ochrony zdrowia. Współpraca ta może spełniać również funkcję wspierającą dla nauczycieli i specjalistów pracujących w przedszkolach/szkołach, tym bardziej że nauczyciele w polskich szkołach często zgłaszają doświadczanie syndromu wypalenia zawodowego, poczucie przeciążenia oraz osamotnienia w obliczu problemów w szkole. Celem poradnika jest przybliżenie zagadnień koordynacji międzysektorowej – sektora oświaty z sektorem ochrony zdrowia – w jej teoretycznym i praktycznym aspekcie.
Psychoedukacja dla nauczycieli i nauczycielek oraz rodziców
Katarzyna Szamburska-Lewandowska
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Publikacja powstała jako odpowiedź na szybko ewoluujące wymagania środowiska edukacyjnego w kwestii wspierania zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży oraz tworzenia efektywnej kooperacji między szkołą a domem. Została przygotowana w odpowiedzi na potrzeby i oczekiwania nauczycieli/ nauczycielek oraz rodziców, zidentyfikowane podczas szkoleń i konsultacji przeprowadzonych w ramach projektu „Szkoła dostępna dla wszystkich”, realizowanego przez Instytut Badań Edukacyjnych we współpracy z UNICEF i Ministerstwem Edukacji Narodowej. Publikacja pełni funkcję przewodnika dla specjalistów prowadzących spotkania i warsztaty dla nauczycieli i rodziców uczniów jak i poradnika, zawierającego cenne wskazówki, z których mogą skorzystać uczestnicy tych spotkań. W pierwszej części omówione są zagadnienia kierowane do nauczycieli i nauczycielek dotyczące radzenia sobie z trudnymi zachowaniami uczniów i uczennic, skutecznej komunikacji z rodzicami oraz zapobiegania wypaleniu zawodowemu. Druga część – przeznaczona dla rodziców – jest poświęcona omówieniu psychospołecznego funkcjonowania uczniów/uczennic w okresie adolescencji, uzależnień behawioralnych oraz kryzysów pojawiających się u uczniów i uczennic w wieku szkolnym. W publikacji zamieszczono treści teoretyczne, ćwiczenia, pytania do refleksji, materiały pomocnicze, a także wskazówki dotyczące prowadzenia zajęć w sposób angażujący i dopasowany do grupy docelowej.
Rozwój językowy
Jak wspierać rozwój językowy i komunikację dziecka. Przewodnik dla rodziców dzieci w wieku przedszkolnym
Grażyna Krasowicz-Kupis
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Trudno przecenić znaczenie rozwoju językowego człowieka, stanowi bowiem podstawę rozwoju poznawczego, społecznego, umiejętności czytania i wielu innych obszarów rozwoju. Rozwój ten ma także bezpośredni wpływ na stany emocjonalne dziecka, co sprawia, że można wyraźnie wskazać związek pomiędzy ewentualnymi problemami emocjonalnymi dziecka a jego trudnościami w rozwoju językowym. Członkowie rodziny dziecka, osoby, z którymi kontaktuje się ono codziennie i najczęściej oraz które są dla niego ważne, odgrywają istotną rolę, ponieważ pomagają dziecku rozwijać jego wczesne umiejętności komunikacyjne.
„W drodze do dwujęzyczności – wspieranie rozwoju językowego uczniów i uczennic z doświadczeniem migracji w szkole dostępnej dla wszystkich”. Koncepcja doskonalenia zawodowego nauczycieli i nauczycielek pracujących z osobami z doświadczeniem migracji
Małgorzata Pamuła-Behrens
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Uczniowie i uczennice z doświadczeniem migracji, którzy trafiają do polskich szkół, mają zróżnicowane umiejętności językowe oraz doświadczenie edukacyjne ze względu na to, że różne są ich losy migracyjne. Są wśród nich dzieci migrantów ekonomicznych, pracowników delegowanych, uchodźców, a także dzieci rodziców, którzy zdecydowali się na powrót do Polski po okresie emigracji. Wszystkie one mają specyficzne potrzeby edukacyjne. Tylko niektóre z nich potrzebują więcej wsparcia językowego w procesie adaptacji i będą mogły skorzystać z wiedzy i umiejętności osiągniętych w innych szkołach czy systemach edukacyjnych, a inne nie będą miały możliwości zdobycia takiego kapitału, co w znacznym stopniu determinuje ich edukację i integrację w polskiej szkole. Najtrudniej jest uczniom i uczennicom nieznającym lub słabo znającym język polski, mającym luki edukacyjne oraz rodziców niemówiących po polsku, którzy nie są w stanie wesprzeć ich w procesie uczenia się i sami potrzebują czasu na adaptację i akulturację w nowym miejscu.
Kompetencje nauczycieli
Zasoby kompetencyjne nauczycieli w edukacji włączającej. Raport z badań w fazie pretestu
Magdalena Boczkowska, Beata Papuda-Dolińska
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
W Polsce u coraz większej liczby dzieci i uczniów/uczennic rozpoznawane są potrzeby w zakresie zapewnienia dodatkowego wsparcia w procesie kształcenia lub specjalnej organizacji nauki i metod pracy. W wyniku agresji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r. do polskich szkół trafiło prawie 200 tys. dzieci ukraińskich, w tym uchodźców i uchodźczyń, często z objawami przeżytej traumy i trudnościami adaptacyjnymi. Według danych Systemu Informacji Oświatowej w polskim systemie oświaty pozostaje obecnie 277,3 tys. dzieci i nastolatków/nastolatek z Ukrainy. Polskie klasy stały się wielokulturowe oraz pogłębiło się zróżnicowanie grup uczniowskich pod względem języka, kultury i funkcjonowania społeczno-edukacyjnego. Nauczyciele i nauczycielki w swojej pracy muszą brać pod uwagę rosnące zróżnicowanie grup dzieci i uczniów/uczennic w ogólnodostępnych przedszkolach i szkołach, m.in. stosując odpowiednią dydaktykę, zapewniając bezpieczeństwo, dbając o harmonijny rozwój wszystkich dzieci i uczniów/uczennic. W odpowiedzi na te wyzwania UNICEF w partnerstwie z Ministerstwem Edukacji Narodowej oraz Instytutem Badań Edukacyjnych zainicjował projekt „Szkoła dostępna dla wszystkich” (Accessible School for All, ASA), którego celem jest wzmocnienie kompetencji nauczycieli specjalistów i nauczycielek specjalistek w zakresie udzielania adekwatnego wsparcia dzieciom i uczniom/uczennicom z uwzględnieniem ich potrzeb rozwojowych i edukacyjnych. Efektem końcowym działań jest podniesienie jakości edukacji dla wszystkich, ponieważ z dobrze zaprojektowanych oddziaływań diagnostycznych, metodycznych i terapeutycznych skorzystają finalnie zarówno uczniowie/uczennice, jak i rodzice.
Zarządzanie szkołą dostępną
Szkoła dostępna dla wszystkich – z perspektywy dyrektora. Zarządzanie strategiczne w budowaniu edukacji wysokiej jakości dla wszystkich
Beata Jachimczak
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Edukacja wysokiej jakości dla wszystkich jest przedmiotem zainteresowania szerokiej grupy jej twórców, realizatorów i odbiorców. Ciągłe poszukiwania naukowe, innowacyjne i wdrożeniowe ukierunkowane są na projektowanie procesów edukacyjnych odpowiadających na potrzeby zmieniającego się podmiotu, ale także na globalne zmiany społeczne i światowe. Głównym liderem zmian w edukacji są dyrektorzy, którzy już w momencie przystępowania do konkursu na to stanowisko zobligowani są do zaprezentowania koncepcji funkcjonowania i rozwoju szkoły. Dlatego warto podjąć refleksję nad sposobem zarządzania placówką, której głównym celem jest wszechstronny, indywidualny rozwój człowieka. Aby ułatwić namysł nad procesem tworzenia współczesnej szkoły, z jednej strony przybliżono dyrektorom szkół i przedszkoli założenia teoretyczne dotyczące zarządzania strategicznego umieszczonego w kontekstach edukacyjnych, z drugiej zaś pokazano rozwiązania praktyczne opisywane i wdrażane w wielu instytucjach/organizacjach oraz zwrócono uwagę na to, że każdy może stać się liderem zmiany w swoim środowisku, korzystając z wielu sieci wsparcia lub tworząc te sieci samodzielnie.
Budowanie kultury organizacyjnej szkoły z uwzględnieniem idei autodeterminacji, czyli o motywacji w praktyce dyrektorskiej.
Sylwia Żmijewska-Kwiręg, Przemysław Kluge, Małgorzata Ostrowska
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
W publikacji autorzy nie zajmują się wprost motywacją uczniów, lecz koncentrują się na tym, jak dyrektor może wzmacniać motywację własną i nauczycieli, by wspólnie lepiej dbać o uczenie się w szkole oraz angażować rodziców, by tworzyć z nimi sojusze na rzecz dziecka. Publikacja nie jest naukowym opracowaniem, niemniej w jednym z rozdziałów autorzywyjaśniają założenia teorii, odwołują się do badań oraz wskazują na skuteczne strategie. Kolejne rozdziały odnoszą się natomiast do praktyki dyrektora i jego zadań wynikających z ról, które na co dzień pełni. Autorzy pokazują płynące z uważności na potrzeby korzyści dla budowania zmotywowanych zespołów oraz podpowiadają, jak w codzienną praktykę stopniowo wprowadzać metody i strategie, które te potrzeby zaspokajają, a docelowo zmieniają kulturę pracy całej szkoły.
Wrażliwe kulturowo zarządzanie edukacją. Przewodnik dla dyrektorów i dyrektorek przyjmujących do szkoły osoby z doświadczeniem migracji
Małgorzata Pamuła-Behrens
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Czy są Państwo dyrektorami/dyrektorkami szkoły, do której nie chodzą jeszcze uczniowie z doświadczeniem migracji, ale zastanawiają się Państwo, w jaki sposób się do tego przygotować? A może takie osoby dołączyły już do placówki i potrzebują Państwo informacji dotyczących zarządzania wielokulturową szkołą, wsparcia oraz nowych pomysłów związanych z tym, w jaki sposób lepiej zarządzać szkołą, która zmienia się kulturowo lub zorganizować naukę osobom z doświadczeniem migracji? Jeśli tak, to ta publikacja jest dla Państwa.
Szkoła dostępna dla wszystkich – z perspektywy dyrektora. Ocenianie uczniów z doświadczeniem migracji
Agnieszka Tomasik
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Napływ uchodźców z Ukrainy, spowodowany wybuchem wojny, odmienił sytuację szkoły na wielu poziomach. Zmiany dotyczą wszystkich interesariuszy systemu oświaty w Polsce. Choć poradnik odnosi się do problematyki oceniania i klasyfikowania uczniów, to nie można przy tym nie wspomnieć o warunkach, jakie każda placówka powinna spełnić, aby uczniowie mogli bezpiecznie zdobywać wiedzę i umiejętności. Dlatego najpierw należy zacząć od ich wsparcia w zakresie różnic kulturowych oraz osobistej, trudnej sytuacji życiowej. Z analizy dokumentów Ministerstwa Edukacji Narodowej i prawa oświatowego wynika, że nauczyciel ma dużą autonomię w ocenianiu oraz nie jest zobowiązany do stawiania dużej liczby ocen. Ponadto nie ma wytycznych co do sposobów informowania ucznia o jego postępach. Pracując w zespole nauczycielskim, może wypracować zarówno przyjazne formy sprawdzania wiedzy i umiejętności, jak i granice czasowe, w których uczniowie mogą wyrównywać treści programowe. Ważne wskazówki daje też dokument określający warunki realizacji podstawy programowej, jakim jest Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty. Zgodnie z art. 44c ust. 1 tej ustawy „nauczyciel jest obowiązany indywidualizować pracę z uczniem na zajęciach edukacyjnych odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia”. Powyższe zalecenia wskazują, że podstawa programowa jest bazą, z której nauczyciel korzysta, biorąc pod uwagę możliwości ucznia. Dyrektor szkoły, wspomagając wysiłki nauczycieli, organizuje różne formy pracy w gronie pedagogicznym, tak aby wspólnie wypracowywać wewnętrzne modele szkoły wielokulturowej i wielonarodowej. W niniejszym opracowaniu przedstawiono te metody oraz praktyczne rozwiązania, jak z pozycji dyrektora realizować zadania szkoły w procesie kształcenia, oceniania i klasyfikowania uczniów z doświadczeniem migracyjnym.
Jak pomóc uczniowi będącemu w kryzysie psychicznym? Współpraca międzysektorowa w sektorze oświaty w kontekście zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.
Kamila Lenkiewicz
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
W procesie zdrowienia ważny jest zarówno moment zauważenia rozwijającego się kryzysu psychicznego czy też trudności wynikających z zaburzeń neurorozwojowych, jak i ostatni etap zdrowienia, jakim jest utrwalenie zmian i zapobieganie nawrotom. Na obu tych etapach rola szkoły i specjalistów w niej pracujących jest nieoceniona, dlatego ważna jest współpraca międzysektorowa pomiędzy sektorami oświaty i ochrony zdrowia. Współpraca ta może spełniać również funkcję wspierającą dla nauczycieli i specjalistów pracujących w przedszkolach/szkołach, tym bardziej że nauczyciele w polskich szkołach często zgłaszają doświadczanie syndromu wypalenia zawodowego, poczucie przeciążenia oraz osamotnienia w obliczu problemów w szkole. Celem poradnika jest przybliżenie zagadnień koordynacji międzysektorowej – sektora oświaty z sektorem ochrony zdrowia – w jej teoretycznym i praktycznym aspekcie.
Szkoła dostępna dla wszystkich – z perspektywy dyrektora. Międzysektorowe wsparcie osób uczących się i ich rodzin
Edyta Widawska, Zenon Gajdzica
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Szeroko pojęte wsparcie dotyczy wielu obszarów życia, w związku z tym realizowane jest w różnych środowiskach, m.in. rodzinnym, szkolnym, zawodowym, społeczności lokalnej. Jest splotem oddziaływań wielu czynników, dlatego w praktyce pozostaje w polu działania instytucji oświatowych, wsparcia społecznego oraz ochrony zdrowia, zarządzanych przez różne resorty. W efekcie procesy diagnozy i zaspokajania potrzeb realizowane są nierzadko równolegle przez kilka niewspółpracujących ze sobą instytucji. Najogólniej ujmując – jak pokazują polskie doświadczenia – proces oceny i realizacji potrzeb na poziomie lokalnym (dotyczący wspierania dzieci, uczniów i ich rodzin) jest realizowany w podziale sektorowym. Własne narzędzia posiada ochrona zdrowia, pomoc społeczna i oświata. Nie ma standardów międzysektorowego zarządzania wskazanym procesem. Występuje ono lokalnie, ale niestety nie jest ogólnokrajową normą. Rozproszenie sektorowe wsparcia prowadzi do jego niższej trafności oraz efektywności, w tym finansowej, co stanowi istotny bodziec do zmiany ukierunkowanej na budowanie spójnych, lokalnych modeli wsparcia międzysektorowego. Celem opracowania jest zaprezentowanie koncepcji wsparcia międzysektorowego ze szczególnym uwzględnieniem roli przedszkola / szkoły ogólnodostępnej. Ponadto zamiarem Autorów jest przekazanie podstawowych informacji o uwarunkowaniach jakości omawianego wsparcia oraz o procesach jego wdrażania i możliwych barierach utrudniających budowanie lokalnego systemu wsparcia międzysektorowego.
Szkoła dostępna dla wszystkich – z perspektywy dyrektora. Współpraca szkoły/przedszkola z poradnią psychologiczno-pedagogiczną
Marzenna Czarnocka
Instytut Badań Edukacyjnych, 2024
Skutecznym sposobem zwiększania możliwości szkoły w dążeniu do implementacji założeń edukacji włączającej oraz zapewnienia dostępności do niej wszystkim uczniom w procesie uczenia się i nauczania jest współpraca osób i instytucji zaangażowanych w ten proces. Na poziomie zarówno krajowym, jak i lokalnym współpraca ta powinna przebiegać w wewnętrznych środowiskach szkół/przedszkoli, a także w szeroko rozumianym otoczeniu, z wykorzystaniem zasobów podmiotów zewnętrznych, które mogą wspierać ich działalność. Jednym z nich jest poradnia psychologiczno-pedagogiczna (PPP), która w ramach swoich zadań statutowych w sposób komplementarny może wzmacniać działania szkoły w tworzeniu środowiska sprzyjającego inkluzji. Celem publikacji jest zaprezentowanie możliwości współdziałania szkoły/ przedszkola z PPP w zakresie rozwijania zasobów na rzecz edukacji dostępnej dla wszystkich uczniów.
Komponent badawczy
Wkrótce
